ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรปราบจน คนกำแพงแสนซุ่มปลูกทำเงินกว่า 30 ปี


ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรปราบจน คนกำแพงแสนซุ่มปลูกทำเงินกว่า 30 ปี
วันที่ : 16 ก.ค. 2564

การปลูกฟ้าทะลายโจรให้ประสบความสำเร็จ ต้องมีการวางแผนล่วงหน้า

ยาสมุนไพร


ช่องทางการติดต่อ

รายละเอียด

“ที่บ้านผมเป็นตระกูลหมอยา เท่าที่จำความได้คุณปู่ปลูกสมุนไพรไว้ทำยาต้มให้คนฟรี ๆ ฟ้าทะลายโจรก็เป็นหนึ่งในนั้น จากแค่ใช้เองพอมีมากขึ้นก็เริ่มส่งขาย จนเมื่อสัก 30 ปีก่อนเริ่มล้นตลาด ผมก็เริ่มเข้ามาช่วยเอาใส่รถไปขายที่กรุงเทพฯ ทำให้ตลาดไปได้กว้าง ชาวบ้านเห็นก็หันมาปลูกบ้าง ตัวผมเองก็เริ่มเข้ามาปลูกขายตั้งแต่วันนั้นจนถึงวันนี้ก็ 32 ปีแล้วครับ”

ทายาทหมอยาแห่งกำแพงแสน “คุณสมชาย ลาวัณย์วิสุทธิ” ประธานกลุ่มผู้ปลูกสมุนไพรฟ้ากำแพงแสน จังหวัดนครปฐม เล่าย้อนถึงวันวานก่อนที่ “ฟ้าทะลายโจร” จะกลายมาเป็นพืชหล่อเลี้ยงเศรษฐกิจของชุมชนมายาวนานกว่า 30 ปี เรียกว่าละแวกตำบลสระพัฒนา เป็นแห่งแรกที่มีการปลูกฟ้าทะลายโจรเชิงพาณิชย์ และเป็นแหล่งปลูกใหญ่ที่สุดในประเทศ มีกำลังการผลิตปีละ 150 ตัน พื้นที่ปลูกรวมกว่า 150 ไร่ 

คุณสมชายบอกว่า ฟ้าทะลายโจรเป็นสมุนไพรซึ่งเป็นที่ต้องการมากที่สุด ตลาดไปได้ไกล เทียบปริมาณความต้องการกับตัวอื่น เช่น มะแว้ง ปีหนึ่งใช้แค่ 10 ตัน/ปี แต่ฟ้าทะลายโจรใช้ 150 ตัน/ปี แต่บทเรียนจากอดีตทำให้ต้องจำกัดพื้นที่ปลูกให้ได้ปริมาณเท่าที่ตลาดมีความต้องการ เพราะถ้ามากเกินไปราคาก็จะตก 

แต่การระบาดของโควิดระบาดตั้งแต่ปีที่แล้ว ถือเป็นสถานการณ์ไม่ปกติที่ทำให้ความต้องการฟ้าทะลายโจรเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งไม่ใช้ครั้งแรก ในอดีตก็เคยเกิดขึ้นมาแล้วหลายครั้ง  อาทิ เมื่อครั้งโรคซาร์สระบาด ไข้หวัดนก หรือไข้หวัดหมูที่เกิดขึ้น ล้วนทำให้ความต้องการใช้ฟ้าทะลายโจรเพิ่มขึ้น

“เพียงแต่ครั้งนี้การระบาดของโรคโควิด-19 ค่อนข้างรุนแรง ยาวนาน อนาคตของฟ้าทะลายโจรน่าจะมีความต้องการใช้งานมากกว่าเดิม ค่าเฉลี่ยในการใช้งานน่าจะสูงขึ้น ยั่งยืนกว่าเดิม จากเคยใช้ปีละ 150 ตัน/ปี อาจเพิ่มเป็น 200 ตัน/ปี ทั้งนี้ หากแยกเป็นเกรด เกรดเออย่างดีที่นำไปผลิตเป็นแคปซูลยาก็จะเพิ่มเท่าตัวจากปีละ 15 ตัน/ปี มาเป็นไม่ต่ำกว่า 30 ตัน/ปี ที่เหลือจะเป็นเกรดรองสำหรับส่งขายร้านยาไทยทั่วไป”

อย่างไรก็ตาม การปลูกฟ้าทะลายโจร โดยเฉพาะการปลูกเพื่อการค้า ไม่ใช่คิดจะปลูกก็ปลูก ต้องเตรียมแปลงสำหรับเก็บเมล็ด ไม่สามารถไปซื้อหาที่ไหนก็ได้ เมล็ดมีขนาดเล็ก อายุสั้น เปอร์เซ็นต์การงอกจะลดลง 10 เปอร์เซ็นต์ทุกเดือน ดังนั้นการปลูกฟ้าทะลายโจรให้ประสบความสำเร็จ ต้องมีการวางแผนล่วงหน้า

ที่มาข้อมูล : กลุ่มผู้ปลูกสมุนไพรฟ้ากำแพงแสน จ.นครปฐม โทร. 08-1941-8024


ปัจจุบันคุณสมชายแบ่งพื้นที่ไว้ปลูกฟ้าทะลายโจรราว 10 ไร่ เทคนิคสำคัญคือการเตรียมดินให้ละเอียดด้วยการไถดะ ไถแปร จากนั้นปั่นเตรียมดินด้วยเครื่องโรตารี ความกว้างยาวของแปลงปลูกเน้นที่สะดวกในการจัดการวัชพืชเป็นหลัก ขนาดแปลงปลูกของสมาชิกในกลุ่มก็แตกต่างกันออกไป ตั้งแต่ 1 เมตรไปจนถึง 4 เมตร ส่วนความสูงขึ้นอยู่กับพื้นที่เอาแค่พอน้ำไม่ขังเป็นพอ

ฟ้าทะลายโจรปลูกด้วยเมล็ด พื้นที่ 1 ไร่ใช้เมล็ด 1 กิโลกรัม ใช้วิธีหว่านจนทั่วแปลงจากนั้นคลุมด้วยฟางและรดน้ำด้วยระบบสปริงเกลอร์ ข้อดีคือสามารถฉีดพ่นน้ำกระจายได้ทั่วพื้นที่ ความแรงน้อย ใช้กับเครื่องสูบน้ำที่มีขนาดเล็กได้ ไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องสูบน้ำขนาดใหญ่ ช่วยลดต้นทุนของเกษตรกรได้ เทียบกับระบบสายน้ำหยดที่ลงทุนถูกกว่าจริง แต่มีปัญหาอุดตันง่าย อาจต้องเปลี่ยนทุก 1-2 ปี แต่ระบบสปริงเกลอร์ใช้ได้ยาวนานเป็น 10 ปี

การให้ปุ๋ย ตั้งแต่ระยะเตรียมดินจะใช้ปุ๋ยคอก 200 กิโลกรัม/ไร่ หลังปลูกได้ 2 เดือน จะเริ่มใส่ปุ๋ยครั้งแรกใช้เป็นยูเรีย 15 กิโลกรัม/ไร่ พอเข้าเดือนที่ 3 ถือว่าเป็นเดือนไฮไลท์ จะให้ปุ๋ยยูเรียทั้งหมด 3 ครั้ง ทุก ๆ 10 วัน แบ่งใส่ครั้งละ 15 กิโลกรัม/ไร่ ที่ต้องใส่เดือนนี้เยอะ เพราะเป็นช่วงที่ต้นเจริญเติบโตเร็วที่สุด ช่วงนี้ถ้าปุ๋ยไม่ถึงต้นอาจจะแคระแกร็นไปเลย

การดูแลโดยทั่วไปคือต้องจัดการวัชพืชให้อยู่หมัด โดยเฉพาะช่วง 2 เดือนแรก ไม่อย่างนั้นจะเอาไม่อยู่จนวัชพืชโตขึ้นมาแย่งกินอาหาร การจัดการจะใช้แรงงานคนในการถอนทั้งหมด เพราะเป็นพืชสมุนไพรที่จะนำไปใช้เป็นยาสำหรับบริโภค ซึ่งหากไม่ถอนรากถอนโคนในช่วงเดือนแรก ๆ เมื่อวัชพืชสูงเกิน 5 เซนติเมตรขึ้นไป ค่าแรงในการถอนก็จะเป็นอีกราคา ทำให้ต้นทุนทั้งหมดเพิ่มสูงขึ้นไปด้วย

เก็บเกี่ยวตามวันเวลาและความต้องการคุณภาพ

ผลผลิตฟ้าทะลายโจรแบ่งออกเป็น 3 เกรด ตามที่ลูกค้าหรือผู้ใช้ต้องการ การเก็บเกี่ยวผลผลิตแต่ละเกรดก็จะต่างกันดังนี้

  1. เกรดเอ สำหรับนำมาทำแคปซูลหรือสารสกัดให้มนุษย์ เก็บเกี่ยวอยู่ที่ 3 เดือนครึ่งไม่เกิน 4 เดือน ประมาณ 115 วัน เป็นช่วงที่ใบดก และมีสารรักษาหวัดสูง (andrographolide) 3-5 เปอร์เซ็นต์ ราคาหน้าสวน 180 บาท/กิโลกรัม (แห้ง)
  2. เกรดบี กลุ่มตลาดทั่วไป เช่น ส่งร้านยาไทย เก็บที่ 5 เดือนหรือหลังออกดอกเป็นต้นไป ราคาจะค่อนข้างถูก ได้ปริมาณเยอะ ราคาหน้าสวน 80-100 บาท/กิโลกรัม (แห้ง)
  3. เกรดซี ใบตกเกรด อายุ 5 เดือนครึ่ง-6 เดือนขึ้นไป หรือจากแปลงที่เพาะไว้เก็บเมล็ด ใบจะนำไปทำเป็นส่วนผสมยาสัตว์ ราคาหน้าสวน 75-80 บาท/กิโลกรัม

วิธีการเก็บเกี่ยวจะเปิดสปริงเกลอร์ในแปลงเพื่อทำความสะอาด ชะล้างฝุ่นและเศษดินที่จับตามใบ หลังจากนั้นรอจนใบแห้ง จะตัดต้นเหนือพื้นดินขึ้นมา 1 เซนติเมตร ไม่เอาราก จากนั้นนำไปสับและตากแห้ง โดยต้องพยายามทำให้แห้งเร็วที่สุด ใช้วิวิธีตากบาง ๆและกลับกองเพื่อลดการปนเปื้อน หากแดดจัด ๆ ใช้เวลาเพียง 6 ชั่วโมงเท่านั้น

จากนั้นนำเข้าเครื่องร่อนตรวจสอบสิ่งปลอมปน และบรรจุใส่ถุงพลาสติกรอส่งให้ลูกค้าได้เลย โดยหากเป็นผลผลิตเกรดเอ ใบสด 5.2 กิโลกรัม จะเหลือเป็นใบแห้ง 1 กิโลกรัม ส่วนเกรดบีหรือเกรดรอง จากใบสด 3.5 กิโลกรัม จะได้ใบแห้ง 1 กิโลกรัม เฉลี่ยแล้วปลูก 1 ไร่จะได้ผลผลิตแห้ง เกรดเอประมาณ 500 กิโลกรัม/ไร่ เกรดบีและซีประมาณ 1,000-1,200 กิโลกรัม/ไร่

ทั้งนี้ การเก็บเกี่ยวผลผลิตเกรดไหน ขึ้นอยู่กับความต้องการของตลาดขณะนั้น ๆ ด้วย โดยมีต้นทุนการปลูกต่อไร่ ของเกษตรกรในแถบอำเภอกำแพงแสนจะอยู่ที่ 30,000 บาท/ไร่ และหลังเก็บเกี่ยวพักแปลง 1 สัปดาห์ ก็สามารถปลูกต่อได้

คุณสมชายบอกว่า ข้อดีคือประทับใจว่าปลูกได้โดยต้องไม่ใช้ย่าฆ่าแมลง ไม่ต้องสัมผัสสารเคมี ค่อนข้างปลอดภัยกับตัวเอง ข้อที่สอง ด้วยความชำนาญทำให้ต้นทุนที่เราทำอยู่ปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ที่ราคาตกต่ำได้

แม้ที่ผ่านมาจะมีคนนำไปปลูกหลายต่อหลายพื้นที่ แต่สุดท้ายมักไม่ประสบความสำเร็จ เพราะควบคุมต้นทุนไม่ได้ แต่เกษตรกรที่กำแพงแสนถูกฝึกให้ปลูกด้วยต้นทุนต่ำได้ ราคาปีที่ที่ผ่าน ๆ มา 20-30 บาท/กิโลกรัมก็อยู่ได้ ส่วนเกษตรกรพื้นที่อื่นที่เลิกปลูกเพราะเมื่อราคาตกต่ำส่วนต่างที่เขาเหลือมันน้อยมาก ก็เลิกปลูกกันหมด

ที่สำคัญต้องมองหาตลาดก่อนปลูก เช่น โรงพยาบาลที่มีแพทย์แผนไทย ทำสัญญาให้เป็นกิจจะลักษณะว่าจะส่งได้เท่าไหร่ ก็จะเป็นการรับประกันว่าปลูกแล้วมีตลาดที่แน่นอนจริง ๆ” คุณสมชายฝากทิ้งท้าย สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 08-1941-8024

รูปภาพประกอบ
แบ่งพื้นที่ไว้ปลูกฟ้าทะลายโจรราว 10 ไร่

แบ่งพื้นที่ไว้ปลูกฟ้าทะลายโจรราว 10 ไร่

เก็บเกี่ยวตามวันเวลาและความต้องการคุณภาพ

เก็บเกี่ยวตามวันเวลาและความต้องการคุณภาพ

วิธีการเก็บเกี่ยวฟ้าทะลายโจร

วิธีการเก็บเกี่ยวฟ้าทะลายโจร

คุณสมชาย ลาวัณย์วิสุทธิ ประธานกลุ่มผู้ปลูกสมุนไพรฟ้ากำแพงแสน จังหวัดนครปฐม

คุณสมชาย ลาวัณย์วิสุทธิ ประธานกลุ่มผู้ปลูกสมุนไพรฟ้ากำแพงแสน จังหวัดนครปฐม

Tags
ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรปราบจน
รายการมาใหม่
ดูทั้งหมด
รายการน่าสนใจ
ดูทั้งหมด

พันธมิตร